WRITERBLO(CK)G

Even geen blog gewijd aan NAH, maar iets heel anders.

Mensen vragen mij wel eens waarom Ronald Giphart mijn favoriete schrijver is.  Nou ik hou van lekker lezen, een eerste zin moet je pakken en dit maakt dat je verder wil lezen en dat deed hij. Ik kocht het boek “Ik omhels je met duizend armen” door deze zin: Het is toch fantastisch dat er vier miljard jaar geleden door een chemische reactie een ingewikkeld molecuul ontstond dat zichzelf met behulp van andere, minder ingewikkelde moleculen spontaan kon reproduceren.

En ik wilde meer lezen, zo raakte ik verslaafd aan Ronald Giphart! Het virus…ik heb al zijn boeken gelezen. In 2013 schreef ikzelf een boek met de titel ‘mijn leven stukken’ geïnspireerd door een titel van een boek van hem, met als titel ‘mijn vrouw en andere stukken’ Ja en ook de seksualiteit in zijn boeken, hoe hij het beschrijft soms…tot in detail. Maar met name hoe schrijft, zijn taal, ik werd hierdoor gegrepen. Even een recensie uit 2000 over dit boek:

                               

Ik omhels je met duizend armen

Ronald Giphart

uitgeverij:

Podium

Wat de kerken na decennia nog niet kunnen, doet Ronald Giphart in een handomdraai

        Over het werk van Ronald Giphart (35) wordt vaak een tikje laatdunkend gedaan. Giphart is een puberschrijver die vooral op de middelbare scholen goed scoort, maar een echte literaire auteur is hij niet. Nu wil ik daar onmiddellijk tegen in brengen dat het beslist een verdienste is om als schrijver populair te zijn onder de middelbare schooljeugd. Dat valt helemaal niet mee. Kijk bijvoorbeeld eens naar de christelijke kerken, die wanhopig proberen modern te zijn en die de idiootste dingen verkondigen om de jeugd in de Schrift te interesseren. "Geloven in Jezus is zoiets als bungy-jumping", hoorde ik laatst iemand zeggen.

        Nee, wat de kerken na decennia nog niet kunnen, doet Giph in een handomdraai. Laat hem maar schuiven en al die jongens en meisjes hangen aan zijn lippen - ik heb het met eigen ogen gezien.

        Twee weken geleden zag ik Giphart in andere rol dan die jongerenschrijver. Als feestredenaar sprak hij de 75-jarige Jan Wolkers toe. Giphart deed dat heel goed. Hij was geestig, snel en complimenteus, precies wat een feestredenaar op zijn gelegenheid moet zijn. Dat zegt niet alles. Godfried Bomans was ook een begenadigd redenaar, maar als schrijver is hij toch "het geinponem" gebleven in wiens "geslachtloze schrijfsels" slechts zinnen staan die, om met Gerard Kornelis van het Reve te spreken, "van de hoofdletter aan het begin tot en met de punt aan het eind, gelogen en vals zijn".

        Daarom is de vraag gewettigd: is Giphart vooral een Wolkers, of is hij meer een Bomans?

        Ongetwijfeld is er verwantschap tussen Wolkers en Giphart. De toon van hun werk is opgewekt vrij en inhoudelijk gaat het vaak over seks. En over de liefde. Beide schrijvers zijn vertellers. Als schilder mag Wolkers vooral het abstracte omarmen, als schrijver is hij toch eerder een realist. De warmbloedige personages bij Wolkers zijn uit het leven gegrepen. Ook als Wolkers over de Schrift schrijft, doet hij dat niet op theoretische manier, maar vanuit de mensen die elke dag met die Bijbel omgaan. Wolkers heeft naast de erotiek nog andere obsessies, waardoor - om het sjiek te zeggen - zijn fixatie op de seksualiteit een geïntegreerd deel wordt van zijn persoonlijkheid. Na het lezen van Wolkers krijg ik altijd zin in neuken en na het neuken wil ik dan ook nog eens in de Bijbel teruglezen welke straffen er staan op wat ik zojuist had uitgespookt.

        Dat is wat ik mis bij Giphart. Niet altijd, maar vaak wel. Gipharts boeken gaan voor meer dan 69 procent over seks, en daarover schrijft hij vaak even hilarisch als aanstekelijk, maar het naspel is soms wat povertjes. Ook in Gipharts nieuwe roman Ik omhels je met duizend armen is seks de leidraad. Provocerende seks voor iedereen van vijftien tot vijfendertig jaar. Ik omhels je met duizend armen is een Sally meets Harry story, genoemd naar de veel geïmiteerde Hollywood-film waarin Sally luidruchtig een klaar komende masturbatie faket op een vol terrasje. Zoiets gebeurt ook in Ik omhels je met duizend, maar dan uiteraard iets grover en ietsje meer gericht op de moderne jeugd die alles weet van beffen en gangbangen.

        Dat je met erotiek en seks lang mee kunt, heeft Wolkers inmiddels wel bewezen. Onlangs beantwoordde de bejaarde literaire wonderfluit bij Barend & Van Dorp nog de meest impertinente vragen. Giphart is daarbij in het nadeel. Wat in de tijd van Wolkers shockerend was, moet tegenwoordig heel wat meer moeite doen om de stekels bij het klootjesvolk overeind te krijgen. Het hele scala - zijn literaire fruitmand, zal ik maar zeggen - is bij Wolkers voller.

        De personages bij Giphart zijn ook normaler. Eigenlijk kan Gipharts moeder niet in de schaduw staan van Wolkers vader. Gipharts moeder is een aardige, begrijpende moeder, die op haar sterfbed van haar kinderen vast terecht te horen krijgt dat zij altijd de liefste moeder van de hele wereld is geweest, maar literair gezien is deze moeder toch minder interessant dan de vader uit Terug naar Oestgeest, om over de vaderfiguur uit Steinbeck's East of Eden nog maar niet te spreken. Misschien is dit wel de tragiek van de moderne jeugd: geen godsdienst meer en geen gelovige ouders meer om je tegen af te zetten.

        Ik omhels je met duizend armen heeft twee verhaallijnen. Eén loopt door het verleden, waar een nachtportier in een ziekenhuis verliefd wordt op een mooie vrouwelijke arts, die in haar vrije tijd veel geld verdient als fotomodel. De andere verhaallijn speelt zich in het heden. Een groepje artistieke vrijbuiters vecht zich door het leven heen, of moet je eerder zeggen dat het zich heen vecht door een met zon en drank overgoten vakantie op het eiland La Palma. De verhaallijn door het verleden spreekt meer aan, omdat die niet alleen overzichtelijker maar ook echter is. Wij hebben hier te maken met een jongen, een meisjes en een aantal zieken en gestoorden.

        Tegenover het verliefde paartje zorgen de zieken en gestoorden voor een tragikomisch contrapunt. Voor mensen die anaal gefixeerd zijn, is Ik omhels je met duizend armen bijzonder leerzaam. Je kunt er uit leren welke voorwerpen, eenmaal in de anus gestopt, er niet meer uitkunnen. Doe er bijvoorbeeld nooit een vibrator of een bierflesje in, want hoe goed ook met glijmiddel ingesmeerd, in deze plek zijn er geen spieren die de voorwerpen weer naar buiten kunnen drukken. Dat althans leert men als nachtportier in een ziekenhuis.

        De relatie tussen hoofdpersoon Giph en zijn zwagere vrouw Samarinde blijft een beetje magertjes. Samarinde gaat een enkele keer wel eens "een klein beetje" vreemd, maar dat doet Giph ook, zodat je door gelijk over te steken ook weer alles goed kunt maken. De grote tragiek van de roman zou dan ook niet de dood moeten zijn van Giphs moeder. De roman eindigt daarmee, zodat het voelt alsof je van de snelweg bent geraakt en de koplampen van je auto nu plotseling het hek van een weiland verlichten. Dat heeft Wolkers in Turks Fruit een stuk consequenter gedaan. Daar sterft natuurlijk Olga, wat een enorm tragisch effect heeft. Niet dat ik het schatje van een Samarinde dood wil hebben, maar voor de roman, voor de literatuur en voor de kunst, zou dat niet zo slecht zijn geweest. Nu moet ze doorleven, vermoedelijk omdat zij echt bestaat, maar dat is natuurlijk geen literair criterium.

        Er wordt wel eens bestraffend gezegd dat Giphart nu maar eens volwassen moet worden. Toch is dat het punt niet. Heeft de half-volwassene Reve later een mooier boek geschreven dan De Avonden? Punt is meer dat Giphart vastgelopen lijkt in zijn eigen onderwerp. Op middelbare scholen zal er nog steeds om gelachen worden, maar je voelt dat de schrijver zelf een beetje genoeg begint te krijgen van zijn eigen riedel. Toch heeft hij nog niet de kracht om het over een andere boeg te gooien. Maar wat moet je ook als je uitgever bereid is om alleen al in de promotie van je boek honderd duizend gulden te stoppen?

HP\De Tijd, 11 november 2000 © Max Pam

Ook enkele quotes van Ronald Giphart vindt leuk en om over na te denken:

Is het jou wel eens opgevallen dat als je ergens niet bij bent geweest, iedereen altijd om het hardst gaat zitten roepen dat het verschrikkelijk leuk was, terwijl als je ergens wél bij bent geweest, er meestal geen moer aan bleek? Bron: Giph (1993)

Het doet er niet toe of iemand volkomen verliteratuurd is en alles doet of laat in het teken van het oeuvre dat hij schrijft, het doet er alleen maar toe of een literair werk goed geschreven is. Zo simpel is het.

Iedere keer weer blijkt dat de vrouw van je dromen in principe ook de vrouw van je nachtmerries is.

Overspel toegeven is je relatie doelbewust om zeep proberen te helpen, ontkennen is vechten voor je wijf. Bron: De Voorzitter (1999)

Ik kwam tot de conclusie dat overspel er is om gepleegd te worden. Ik vermoed dat ik nooit een sul heb gehad die zich uitsluitend aan mijn verering wijdde, en zelf ben ik ook vaak verleid door het fruit van een ander, hoewel ik er wel eerlijk bij moet zeggen dat ik van mijn eigen (theoretisch uitstekend onderbouwde) buitenechtelijk biologieles nooit een blijvende natte plek in mijn pyjamabroek overhield, maar dat ik van het overspel van mijn vriendjes doodverlangend bedroefd kon zijn, zelfs bijna - of beter juíst - als ze me bezwoeren dat het neuken van een vreemde vrouw 'niets voorstelde'. Als het niets voorstelde, vroeg ik me dan altijd hysterisch schreeuwend af, waarom deed je het dan, onmens?! Bron: Phileine zegt sorry

Luister, de zin van het leven is de functie die het leven heeft voor de literatuur. Jammer genoeg en hoe fuck het ook is: literatuur vereist een zekere kennis van het leven. Ikzelf zou dat leven het liefst achterwege laten, maar ja, je mot wel, wil je iets van literatuur begrijpen, van emoties, van beschrijvingen, van al die klote metaforen. Bron: Ik ook van jou (1992)

Tegenwoordig is iemand geen intellectueel meer, tegenwoordig is iemand goed in Trivial Pursuit. Bron: Giph (1993)

Dat zijn de rotste momenten: als je erachter komt dat je niet de leukste persoon op aarde bent, dat er blijkbaar mensen zijn nog leuker dan jij. Bron: Ik omhels je met duizend armen

Nu ben ik bezig in zijn nieuwste roman bezig “Lieve”. Ik las de eerste zin: ‘Uitgerekend op de eerste draaidag van Lieve moesten ze de scène spelen waar ze beiden het meest tegen opzagen’ en dacht ja hier wil ik meer van lezen…Giphart je houd er van of verafschuwd hem…

‘Wat er in je leven verder nog gebeurt,’ zei ze met een zacht lieviaanse tongval bij zijn oor, terwijl ze zijn hand naar haar kut bracht. ‘Je kunt altijd aan dit moment terugdenken. Wachtend tijdens een technische break, je vingers in je tegenspeelster. Niet veel acteurs die je dat kunnen nazeggen.’ Bron: Lieve 2016

Nu denk jij natuurlijk dat hij alleen over seks schrijft…nee dat is niet zo maar dit 1 van de vele stukken uit zijn boek. Thema’s in zijn boeken…verlies, angst, taboes, seksualiteit, verlangen, begeerte, de dood, relaties…echt veel meer. Maar als je zo in detail kunt schrijven over seksuele handelingen vind ik kunst. En bedenk je dan een hoe een situatie omschrijft rondom een dood iemand zoal in ‘de Wake’ een ander boek van hem. Je moet het maar kunnen…en durven.

Lef tonen, taboes doorbreken, is wat hij doet…eerst hadden we Jan Wolkers (waarover een prachtige biografie is verschenen) nu Ronald Giphart een schrijver zoals er weinig van zijn in Nederland. Veel te weinig…maar ja je moet ook wel…?